The Manasik of Hajj in Indonesia: Looking for Legal Certainty through the Reasonings of Usul al-Fiqh
DOI:
https://doi.org/10.30631/alrisalah.v20i1.500Keywords:
The ManÄsik of Ḥajj, Legal Certainty, Uṣūl al-Fiqh, IndonesiaAbstract
The paper aims to seek legal certainty of the manÄsik in Indonesia from the perspective of uṣūl al-fiqh. In the classical fiqh, the manÄsik has not received proper attention. Hence, the legal position of manÄsik has thus far no definite (qaá¹Ê¿Ä«) answer. For today's Indonesia, although the manÄsik is understood more as training for prospective pilgrims on how to perform the ḥajj correctly, yet it is different from what the Prophet Muhammad practiced, which was conducted directly within the ḥajj rituals. With that aim in mind, this paper uses the reasoning devices of uṣūl al-fiqh such as bayÄnÄ«, ta‘lÄ«lÄ«, and istiá¹£lÄhÄ« toward the relevant literary sources in establishing a legal certainty of the manÄsik. The bayÄnÄ« method shows that the texts of the prophetic traditions contain imperative expression (amr), meaning that the manÄsik is an obligatory practice. The taÊ¿lÄ«lÄ« points out that the manÄsik stands as Ê¿illa for the perfection of ḥajj; the manÄsik is necessary to make ḥajj ritual ideally conducted. The istiá¹£lÄḥī method reveals that the manÄsik contains the value of maá¹£laḥa, which is the validity of ḥajj based on sharia principles. Finally, from the perspective of maqÄá¹£id al-sharīʿa, the necessity of the manÄsik is classified into á¸arÅ«riyya and ḥÄjiya. Hence, based on these arguments, this paper argues that the manÄsik of ḥajj is obligatory for prospective pilgrims.
References
Abdul Choliq. “Esensi Program Bimbel Manasik Haji Upaya Pemberdayaan Masyarakat.†Jurnal At-Taqaddum 10, no. 1 (2018).
Abdul Wahid. “Kemungkinan Berhaji Di Luar Zulhijjah: Perspektif Qathi Dan Zhanni.†Jurnal Penelitian 11, no. 1 (2014).
Achmad Irwan Hamzani. “Legal Protection for Hajj Pilgrims Through Regional Regulation.†Journal Mazahib 17, no. 2 (2018).
Amhar Rasyid. “Hermeneutika Dan Teks Ushul Fiqh.†Al-Risalah 13, no. 1 (2013).
Edi Kurniawan. “Distorsi Terhadap Maqasid al-Syariʻah al-Syatibi di Indonesia.†Al-Risalah 18, no. 2 (2018).
Jaferi. “Pengaruh Prediket Haji Mabrur Terhadap Motivasi Manasik Calon Jamaah Haji.†Maqdis 2, no. 1 (2017).
M. Zaki. “Formulasi Standar Maslahah Dalam Hukum Islam (Studi Atas Pemikiran Al-Ghazali Dalam Kitab Al-Mustashfa).†Al-Risalah 13, no. 1 (2013).
Nadia Caidi. “Pilgrimage to Hajj: An Information Journey.†The International Journal of Information, Diversity, & Inclusion 3, no. 1 (2019).
Nazar Bakry. Fiqh Dan Uṣūl Fiqh. 4th ed. Jakarta: PT. Raja Grafindo Persada, 2003.
Noor Naemah Abdul Rahman. “Relevansi Teori Al-Maslahah Menurut Al-Syatibi Dalam Menangani Isu Perobatan Masa Kini.†Al-Risalah 13, no. 1 (2013).
Rahmat Junaidi, Thohir Luth, M. Ridwan, Sihabudin. “Policy Design in Professionalism-Based Implementation of Hajj Pilgrimage.†Journal of Humanities and Social Science 19, no. 1 (2014).
Salim Baharoon. “Severe Sepsis and Septic Shock at the Hajj: Etiologies and Outcomes.†Travel Medicine and Inpectious Disease 7, no. 1 (2009).
Siti Fahimah. “Kaidah-Kaidah Memahami Amr Dan Nahy: Urgensitasnya Dalam Memahami Alqur’an.†Al-Furqan 1, no. 1 (2018): 6.
Sulaiman. “Kepuasaan Jamaah Haji Terhadap Pelayanan KBH Di Kabupaten Jepara.†Analisa 21 (2013).
Syafrudin Halimy Kamaludin. “Metode Ijtihad Kontemporer.†Al Muqaranah 4, no. 1 (2013).
Books
‘Abbad, ‘Abdul Muḥsin. Sharaḥ Sunan AbÅ« DÄwud. Vol. V. BairÅ«t: DÄr al-Fikr, 2005.
‘Abd al-‘AzÄ«z bin Aḥmad al-BukhÄrÄ«. Kashf Al-AsrÄr ‘an Uṣūl Fiqh Al-IslÄm Al-BazdawÄ«. Vol.I. BairÅ«t: DÄr al-KutÅ«b al-’Ilmiyyah, 1997.
‘Abd al-ḤakÄ«m ‘Abd al-RaḥmÄn As‘Äd al-Sa‘dÄ«. MabÄhith Al-‘Illat FÄ« Al-QiyÄs ‘inda Al-UṣūliyyÄ«n. Vol. I. BairÅ«t: DÄr al-BasyÄ‘ir al-IslÄmiyyah, 1986.
‘Abd al-WahhÄb KhallÄf. ‘Ilm Uṣūl Al-Fiqh. Kairo: DÄr Kuwaitiyyah, 1968.
‘Abd. al-MÄlik ibn YÅ«suf al-JuwainÄ«. Al-BurhÄn FÄ« Uṣūl Al-Fiqh. Kairo: DÄr al-AnsÄr, n.d.
‘UthmÄn, KhÄlib bin. QawÄ‘id TafsÄ«r Jam‘an Wa DirÄsatan. Vol. II. Kairo: DÄr ibn ‘UthmÄn, n.d.
AbÄ« AbdullÄh bin Muḥammad bin YazÄ«d al-QazwinÄ«. Sunan Ibn MÄjah. Kairo: DÄr al-Fikr, n.d.
AbÅ« ‘Ainain Badran. Uṣūl Al-Fiqh Al-IslÄmÄ«. Aleksandria: Mu’assasah Shahab al-JamÄ« 'ah, 1984.
AbÅ« DÄwud al-SijistanÄ«. Sunan AbÄ« DÄwud. BairÅ«t: DÄr al-Fikr, n.d.
AbÅ« ḤamÄ«d Ibn Muḥammad Ibn Aḥmad al-GhazÄlÄ«. Al-Mustaá¹£fÄ Min ‘Ilm Al-Uṣūl. BairÅ«t: DÄr al-Fikr, n.d.
AbÅ« ZakariyÄ MuhyiddÄ«n al-NawawÄ«. á¹¢aḥīḥ Muslim Bi Sharh Al-NawawÄ«. Vol. III. Kairo: DÄr ‘AqÄ«dah, n.d.
Ahmad Warson Munawwir. Kamus Al-Munawwir. Yogyakarta: Yayasan Al-Munawwir, 1984.
Al Yasa‘ Abubakar. “Beberapa Teori Penalaran Fiqh Dan Penerapannya.†In Hukum Islam Di Indonesia: Pemikiran Dan Praktek, 187. Bandung: Rosda Karya, 1991.
———. Metode Istishlahiah: Pemanfaatan Ilmu Pengetahuan Dalam Ushul Fiqh. Edited by Ridwa Nurdin. Banda
Aceh: Program Pascasarjana IAIN Ar-Raniry Darussalam dan Bandar Publishing, 2012.
Al-Baiá¸awÄ«. Sharh Al-Baiá¸awÄ« ‘alÄ MinhÄj Al-Uṣūl. BairÅ«t: DÄr al-KutÅ«b al-IslÄmiyyah, 1982.
Al-BukhÄrÄ«, AbÅ« ‘AbdullÄh Muḥammad ibn IsmÄ‘īl. á¹¢aḥīḥ BukhÄrÄ«. BairÅ«t: DÄr al-KutÅ«b al-’Amaliyyah, 1991.
al-Hafiẓ JalÄluddÄ«n al-ShuyÅ«ti al-SaidÄ«n Al-NasÄ‘ī. Sunan Al-NasÄ‘ī. BairÅ«t: DÄr al-Ma‘rifah, n.d.
Al-HumÄm, Ibn. Al-TaḥrÄ«r. Mesir: Muá¹£á¹afÄ al-BabÄ« al-HalabÄ« wa Awladuh, n.d.
Ä€li as-SayyÄ«s. Naṣṣīyah Al-Fiqh Al-IjtihÄd Wa Atwaruh. Kairo: Majma‘ al-BuhÅ«th al-IslÄmiyyah, 1970.
Al-Jawziyyah, Ibn QayyÄ«m. I‘lÄm Al-Muwaqqi‘īn. Vol. III. BairÅ«t: DÄr al-Fikr, n.d.
Al-á¹¢an‘anÄ«, Muḥamad bin IsmÄ‘il bin ‘AmÄ«r. SubÅ«l as-SalÄm. BairÅ«t: DÄr al-KutÅ«b al-‘Amaliyyah, 1988.
Al-SharbainÄ«, Shams al-DÄ«n Muḥammad bin Muhammad al-KhatÄ«b. MughnÄ« Al-MuhtÄj. Vol. II. Libanon: DÄr al-Fikr, n.d.
Al-SharwanÄ«. Hawashi Al-SharwanÄ«. Vol. II. BairÅ«t: DÄr al-Fikr, n.d.
Al-SuyÅ«á¹i, JalÄl ad-DÄ«n. Al-ItqÄn FÄ« “UlÅ«m Al-Qurâ€Än. Vol. III. BairÅ«t: Maktabah ‘Aá¹£riyyah, 1998.
Al-SyÄá¹ibÄ«, AbÅ« IsḥÄq IbrÄhÄ«m bin MÅ«sÄ bin Muḥammad al-LakhmÄ«. Al-MuwÄfaqÄt FÄ« Uṣūl Al-Syarī‘ah. 2nd ed. BairÅ«t: DÄr al-KutÅ«b al-’Ilmiyyah, n.d.
Amir Syarifuddin. Ushul Fiqh. Vol. II. Jakarta: Logos Wacana Ilmu, 2001.
At-ṬabarÄ«, AbÅ« Ja‘far Muḥammad bin JarÄ«r. TafsÄ«r Al-ṬabarÄ«. Vol. IV. Damaskus: DÄr al-Qalam, 1997.
Bahasa, Tim Penyusun Kamus Pusat Pembinaan dan pengembangan. Kamus Besar Bahasa Indonesia. Vol. II. Jakarta: Balai Pustaka, 1989.
Bahder Johar Nasution. Metode Penelitian Ilmu Hukum. Bandung: Mandar Maju, 2008.
Cik Hasan Bisri. Pilar-Pilar Penelitian Hukum Islam Dan Pranata Sosial. Jakarta: PT. Raja Grafindo Persada, 2004.
Departemen Pendidikan dan Kebudayaan. Kamus Bahasa Indonesia. Jakarta: Pusat Bahasa Departemen Pendidikan Nasional, 2008.
Departemen Pendidikan Nasional. Kamus Besar Bahasa Indonesia (KBBI). Ketiga. Jakarta: Balai Pustaka, 2007.
Fatḥi al-DurainÄ«. Al-ManḥÄj Al-IslÄmiyyah FÄ« IjtiḥÄdi Bi Al-Ra‘yÄ« Al-Tasyrī‘. Damaskus: DÄr al-KutÅ«b al-ḤadÄ«th, 1975.
Haidar Bagir dan Syafiq Basri. Ijtihad Dalam Sorotan. Bandung: Mizan Anggota IKAPI, 1996.
Hamka. Studi Islam. Edited by M. Rusydi. Vol. II. Pustaka Panjimas, 1983.
ImÄm Fakhr Al-RazÄ«. TafsÄ«r Al-RazÄ«. Vol. V. BairÅ«t: DÄr al-Fikr, 1990.
Khallaf, ‘Abdul Wahhab. Kaidah-Kaidah Hukum Islam: Ilmu Uṣūl Al-Fiqh. Edited by Penerj. Al-Barsany Noer Iskandar. I, Vol. II. Jakarta: PT. Raja Grafindo Persada, 2002.
Lili Rasjidi dan Arief Sidharta. Filsafat Hukum Madzhab Dan Repleksinya. Bandung: Rosda Karya, 1993.
MahmÅ«d SyaltÅ«t. IslÄm, ‘AqÄ«dah Wa Syarī‘ah. Kairo: DÄr al-QalÄm, 1966.
Mahmud Yunus. Kamus Bahasa Arab-Indonesia. Jakarta: Akbar Media, 1990.
Muḥammad AbÅ« Zahrah. Uṣūl Al-Fiqh. Kairo: DÄr al-Fikr al-‘ArabÄ«, 1958.
Muḥammad Adib á¹¢Älih. TafsÄ«r Nuṣūṣ FÄ« Fiqhi Al-IslÄmÄ«. Vol. II. Maktabah al-IslÄmÄ«, n.d.
Muḥammad Hasyim Kamalī. Principles of Islamic Jurisprudence; The Islamic Text Society. Yogyakarta: Pustaka Pelajar and Humanity Studies, 1996.
Muḥammad Ibn Ä€li al-ShawkanÄ«. IrshÄd Al-FuhÅ«l IlÄ Taḥqiq Al-HÄq Min ‘Ilm Al-Uṣūl. BairÅ«t: DÄr al-Fikr, n.d.
Muḥammad Ibn IdrÄ«s al-SyÄfi‘ī. Al-RisÄlah. Kairo: Muá¹£á¹afÄ al-BÄbi al-HalabÄ«, 1978.
Muḥammad Khuá¸arÄ« Beik. TÄrikh Al-Tasyrī‘ Al-IslÄmÄ«. BairÅ«t: DÄr al-Fikr, 1988.
Muḥammad Naá¹£iruddÄ«n al-AlbanÄ«. á¹¢aḥīḥ AbÄ« DÄwud. Vol. V. Jakarta: Pustaka Azzam, 2006.
Muhammad Syukri Albani Nasution. Filsafat Hukum Islam. Jakarta: PT. Raja Grafindo Persada, 2012.
Nasrun Rusli. Konsep Ijtihad Asy-Syaukani Relevansinya Bagi Pembaruan Hukum Islam Di Indonesia. Jakarta: Logos Wacana Ilmu, 1997.
Nazar Bakry. Fiqh Dan Uṣūl Fiqh. 4th ed. Jakarta: PT. Raja Grafindo Persada, 2003.
Rachmat Syafe‘i. Ilmu Uṣūl Fiqih. Bandung: Pustaka Setia, 1999.
Sa‘īd Ramaá¸Än al-Buá¹Ä«. ḌawÄbiá¹ Al-Maá¹£laḥat. BairÅ«t: DÄr al-Fikr, n.d.
SanÅ«, Quá¹Å«b Musá¹afÄ. Mu‘jÄm Musá¹alaḥÄt Uṣūl Al-Fiqh. Damaskus–Suriah, 2000.
Satria Effendi. Uṣūl Fiqh. I, Vol. II. Jakarta: Kencana, 2008.
Sya‘bÄn, Zaky al-DÄ«n. Uṣūl Al-Fiqh Al-IslÄmÄ«. Mesir: DÄr al-Ta’lÄ«f Lit-tiba‘ah, 1965.
SyalabÄ«, Muá¹£á¹afÄ Aḥmad. Ta‘lÄ«l Al-AḥkÄm. Kairo: DÄr al-Nahá¸ah al-‘ArÄbiyyah, 1981.
Totok Jumantoro dan Samsul Munir Amin. Kamus Ilmu Ushul Fikih. Jakarta: Gaya Media Pratama, 2010.
Umrah, Kementerian Agama R.I. Direktorat Jenderal Penyelenggaraan Haji dan. Tuntunan Manasik Haji Dan Umrah. Jakarta: Kementerian Agama R.I. Direktorat Jenderal Penyelenggaraan Haji dan Umrah, 2016.
Wael B. Hallaq. “The Frimacy of The Qur’an in Shatibi Legal Theori.†In Islamic Studies Presented to Charles J. Adams, edited by Wael B. Hallaq dan Donald P. Litte, 89. Leiden: EJ-Brill, 1991.
Wahbah al-ZuhaylÄ«. Uṣūl Al-Fiqh Al-IslÄmÄ«. BairÅ«t: DÄr al-Fikr, 1986.
Websites
BBC Webwise. “Hajj: Pilgrimage to Mecca,†n.d. https://www.bbc.co.uk/religion/religions/ islam/practices/hajj_1.shtml.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2020 Nasrullah Nasrullah

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

